İslam ve İnsan Psikolojisi

Bismillahirrahmanirrahim  

İslam, sağlıklı bir toplumun inşasında kişilerin maddi ve manevi yönden sağlıklı olmalarına büyük önem verir. Değişik ayetlerde insanlar için sağlık kaynağı olacak hususlar belirtilmiştir.

ثُمَّ كُل۪ي مِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُك۪ي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًاۜ

يَخْرُجُ مِنْ بُطُونِهَا شَرَابٌ مُخْتَلِفٌ اَلْوَانُهُ

ف۪يهِ شِفَٓاءٌ لِلنَّاسِۜ اِنَّ ف۪ي ذٰلِكَ لَاٰيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ

“Sonra her türlü meyveden ye de, bal yapmak üzere Rabbinin sana takip etmen için belirlediği yolları tam bir inkıyatla tut!” Onların karınlarından çeşitli renklerde bir şerbet çıkar ki onda insanlara şifa vardır. Şüphesiz bunda, sistemli bir şekilde düşünen kimseler için kesin bir delil ve ibret vardır.Nahl.69

  İnsan sağlığının tesisi ve korunmasında beden sağlığını koruma yanında akıl sağlığının korunma ve kollanması da büyük önem taşır. Tam sağlıklı olma hali hem beden hem ruh sağlığının (Akıl sağlığının) hem de sosyal dirliğin birlikte sağlanması olarak tanımlanmıştır. İyice düşünüldüğünde bu durumun gerçekten de böyle olduğu görülecektir. Beden olarak sağlıklı olan çoğu insan, düşünce (Mental) sistemindeki bozukluklar nedeni ile sağlıklı ilişkiler kuramamakta, hem kendisine hem de ailesine ve topluma problem teşkil edebilmektedirler. Bu tür problemler hastalık boyutlarına erişince genel olarak “Akıl Hastalıkları” denmektedir.

   Bedenimizi ilgilendiren maddi hastalıklarda olduğu gibi düşünce sistemimizi etkileyen akıl   hastalıkları da sağlığımızı tehdit etmektedir. Bu hastalıklar veya bozukluklar  genelde multifaktöryel (Çok nedenli)  olarak kabul edilir, genetik ve biyokimyasal kökenlerinin yanı sıra yaşanan hadiselerin, bu hadiselere kişilerin verdiği tepkilerin,  bilinç altındaki duygu ve düşüncelerin de bunların ortaya çıkış sebeplerini teşkil ettikleri kabul edilir.

    Maddi hastalıkların önlenmesi söz konusu olduğu gibi akıl hastalıklarının veya bozukluklarının da ortaya çıkmadan önce belli bir ölçüde engellenmesi söz konusudur. İşte bu noktada psikoloji ve akıl sağlığına fayda sağlayabilecek olan girişimlerden birisi de kişilerin düşünce ve duygularına olumlu etki yapacak olan yaklaşımlardır. İnsan düşüncelerinin ve inançlarının psikoloji ve akıl hastalıklarının ortaya çıkışını etkilemeleri Psikiyatri ilminin son zamanlarda ilgisini çekmiştir. Böylece, bu strateji ile psikoterapi yöntemleri geliştirilmiştir. Bunlara günümüzde “Bilişsel Davranışçı Terapi” denmektedir.

   Yarattığı kulların bu durumlarını bilen yüce Yaratıcı, insanların psikolojik olarak sağlıklı olmalarını sağlamak amacıyla Kur’anın bu yönüne dikkat çekmektedir. Kur’an ayetlerinde insanların sağlıklı düşünmelerini sağlamak ve psikolojik iyileştirmelerini temin etmek bakımından pek çok yaklaşım yöntemleri mevcuttur.

… وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْاٰنِ مَا هُوَ شِفَٓاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِن۪ينَۙ 

Biz Kur’an’ı mü’minlere şifa ve rahmet olarak indiriyoruz…İsra.82

  Kur'anın bu konudaki yaklaşımlarına namaz ve zikrin emredilmesi, duanın tavsiye edilmesi ve insanları istikametli tefekküre yönlendirmesi örnek olarak verilebilir.

Allah (cc) tüm insanlara İslam'ın bu konudaki tavsiyelerine uymayı ve psikolojilerini iyileştirmeyi nasip eylesin.

Selametle