Yeryüzünde "Allah'ın Halifesi" Olmanın Manası
- Editör
- 2 May
- 2 dakikada okunur
Bismillahirrahmanirrahim
Halife kelimesi pek çok dinî konuların ve tartışmaların zeminini oluşturmuştur. Meseleye ilmî açıdan baktığımızda ise bu kavramın gerçek manasını daha iyi ve önyargısız olarak anlamamız mümkündür. Halife kavramını iki eksende ele alabiliriz. Özel manası ve genel manası olarak.
A.Halife Olmanın Özel Manası
Halife olan kişi(Resuller ve onları takip eden idareciler) “bizzat kendi görüş veya arzularıyla değil”, onun adına yönetimi deruhte ettiği veya “temsil ettiği zatın tercihleri doğrultusunda” hareket eder. Bu çerçevede Halife kavramına birkaç mertebede bakmak isabetli olacaktır.
Lugat manası olarak ele alacak olursak, F.Razi, Halife kelimesinin başkasının yerini alan kimse demek olduğunu söyler.
Konuyu hususi manada "Allah Teâlâ’ya Halife olma" manasında ele alırsak;
(Resuller için)Allahtan gelenleri tebliğ etmek ve onlara “başta kendisi olmak üzere” uymak.
… يَٓا اَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَٓا اُنْزِلَ اِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَۜ
“Ey Resulüm! Rabbinden Sana indirileni (aynen ve eksiksiz olarak) tebliğ et…”[1]
Allah’ın verdiği hükümleri (Allah adına) uygulamak
وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَٓا اَنْزَلَ اللّٰهُ فَاُو۬لٰٓئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ…
“… her kim Allah’ın (egemenlik yetkisini reddederek) O’nun indirdikleriyle hükmetmeyecek olursa, işte onlar, kâfirlerin ta kendileridir! [2]
Hükümleri Adaletle (duygulara yer vermeden ve herkese eşit şekilde) uygulamak
…يَا دَاوُ۫دُ اِنَّا جَعَلْنَاكَ خَليفَةً فِي الْاَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ
“Ey Davûd! Biz seni yer yüzünde halife kıldık. O halde insanlar arasında adaletle hüküm ver.…”[3]
Allah’ın isim ve sıfatlarına geçici olarak tecelli mahalli olmak
…وَاِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتٰى بِاِذْن۪يۚ…
“…Ölüleri iznimle (hayata) çıkarmıştın…”[4]
Bu ayette, Hz.İsa’nın (as) Allah Teâlâ’nın “Hay” ismine aynalık yaptığı işaret edilmektedir.
B.Halife Olmanın Genel Manası
Halifeliği genel manada ele alan tefsircilere göre ise, halifeliğe ademoğlunun yeryüzünden istifade ederek imar ve imkanlarını artırması, geliştirmesi manası da verilmiştir.
… وَهُوَ الَّذي جَعَلَكُمْ خَلَٓائِفَ الْاَرْضِ
“(Ey mücahit ve müstakim mü’minler!) O sizi yeryüzünün halifeleri kılıp (seçti)…”[5]
Aslında her insan, yaradılış potansiyeli itibari ile az çok Allah’ın isim ve sıfatlarının tecelli mahallidir. Bu manada, her insan kendi dairesinde halifeliği temsil etmektedir. Annelerdeki şefkat duygusu, Allah’ın “Rahim” isminin tecelisidir. İlim sahipleri, “Alim” ismini tecelli ettirirler. Hekimler “Şafi” isminin tecelli mahalleridir.
Farkında olsunlar veya olmasınlar, her bir sıfat insanların kendilerine verilmiş geçici birer emanettir ve kat’iyen kendilerinin aslî unsurları değildir. İnanan insanlar bunun farkındalardır ve geçici tecellî mahalli olduklarını idrak ederek işi esas sahibine havale ederler ve Rablerinin hakkını gözetirler. Bu mertebede, genel manada halifelik hususu da tecelli etmiş olur
Halife murad etti Yaradan
Yeryüzünde kendisini temsil edecek
İnsana yüklendi bu ağır yük
İmtihan unsuru olarak çekilecek
Allah (cc) müminleri ve idarecileri nefsine tabi olmaktan muhafaza etsin ve kendisinin gerçek manada halifesi olmayı nasip eylesin
Selâmetle...
[1] Maide.67 Abdullah-Ahmet Akgül Meali
[2] Maide.44 Mahmut Kısa Meali
[3] Sad.26 Ali Fikri Yavuz Meali
[4] Maide.110 Elmalılı Hamdi Yazır Meali
[5] En’am 165 Abdullah-Ahmet Akgül Meali
Comments